Yalnızca Dijital Bankalar İçin Düzenleyici Zorluklar Nelerdir?
COVID-19 salgını döneminde öne çıkan dijitalleşme süreci, tüm sektörleri etkilediği gibi geleneksel bankacılık sektöründe de etkisini gösterdi. Pandemi sürecinde başlayan yeni bankacılık anlayışı, geleneksel bankaların dijital bankacılığa doğru yönelmiş oldu.
Geleneksel bankalar kredilerini dijital yollarla müşterilerine sağlayarak ciddi anlamda katılım sağladı. Bankaların fiziki şubelerine olan eğilim giderek azaldı. Müşterilerinin beklentilerine ayak uyduran bankalar hızlı ve yenilikçi çözümler üreterek güvenli hale geldi.
Bu amaç ile dijital bankaların kurulması, faaliyetlerini dijital kanallar ile geliştirmesi neticesinde, dünya ülkelerinde mevzuat çalışmalarını öne çıkardı.
Bu noktada 2021 Aralık ayında Resmi Gazete ile yayımlanan yönetmelik gereği Dijital Bankaların Faaliyet Esasları ile ilgili yönetmelik dijital bankacılık için temel oluşturdu. Dijital bankacılık açısından öne çıkan yeni düzenlemeler bankaların dinamiklerini de etkilemiş oldu.
Farklı Bölgelerdeki Yalnızca Dijital Bankaları Hangi Düzenleyici Çerçeveler Yönetiyor?
Resmi gazetede yayımlanan yönetmelik ile faaliyet izni alan dijital bankalar, müşterileri ile olan ilişkilerini ofis dışına taşmış, fiziksel şubelere ihtiyaç duyulmadan faaliyet göstermelerine imkan tanımıştır. Bu değişimler bankalar üzerindeki maliyetleri azaltarak, müşterilere sağlanan hizmet noktasında rekabeti ön plana çıkarmıştır. Böylelikle müşterilere sunulan çeşitli hizmetler pratik olarak hızlı bir şekilde sunulmuş oldu.
Dijital bankacılığın temelini oluşturan yönetmelikte yer alan faaliyet izni, dijital bankacılığı geleneksel bankalardan farklı kılmıştır. Dijital banklar, geleneksel bankalardan farklı olarak ödenmiş sermayesinin alt limiti olan 30 milyon TL yerine bir milyar TL olarak öne çıkarılmıştır.
Dijital bankalar isterlerse ödenmiş sermayesini iki milyar beş yüz milyon TL ye çıkarabilir. Bu durumda ilgili yönetmelik gereği faaliyet sınırının kaldırılmasına da imkan tanınıyor. Böylece dijital bankalar diğer finans kuruluşlarının yapmış olduğu tüm bankacılık ile ilgili faaliyetleri mevzuat kapsamına göre yerine getirebilecek.
Yönetmelik gereği dijital bankalara verilen yetkilerin yanı sıra, dijital bankacılık uygulamalarının, geleneksel bankacılık sisteminde olduğu gibi müşterilerin veri gizliliği ve güvenliği noktasında endişelerin de ortaya çıkmasına neden olacağı bilinmelidir. Dolayısı ile dijital banka müşterilerine sunulan hizmetlerde çok sayıda veri devreye giriyor.
Elde edilen bu veriler hizmet sunumu sürecinde işleniyor. Bu noktada dijital bankaların veri güvenliği noktasında atmış oldukları ve atacakları her adım için benimsedikleri politikalar önem arz ediyor.
Uyum Gereksinimleri Yalnızca Dijital Bankaların Operasyonlarını Nasıl Etkiler?
Resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Dijital Bankaların Faaliyet Esasları ile ilgili yönetmelik ile bankacılık sektöründe de önemli değişikler ön plana çıktı. Bu kapsamda geleneksel bankalara ilave olarak fintech şirketleri de dijital banka lisansı almak için sıraya girdi.
2022 yılı Nisan ayında BDDK tarafından günümüze gelinceye kadar altı dijital banka kurulmasına, bir dijital bankanın faaliyette bulunmasına imkan tanındı. Geleneksel bankalar arasında gelişmelere ayak uyduranlar müşteri tabanını dijital platformlar ile buluşturdu.
Fintech şirketleri müşterilerine teknolojik yönden yenilikçi altyapı oluşturarak rekabet avantajı sağladı. Dijital bankalar dijital dönüşümler ile her geçen sayısını arttırıyor.
Yalnızca Dijital Bankalar Geleneksel Bankalarla Aynı Düzenlemelere Tabi mi?
Teknolojik gelişmeler dijitalleşmeni önünü açarak her alanda etkisini ön plana çıkarıyor. Bankacılık işlemlerinin ve süreçlerinin dijital ortama aktarılması ile birlikte dijital dönüşüm süreci de başlamış oldu. Dijital teknolojinin insan hayatına girmesi ile birlikte bankacılık sektöründe de önemli dönüşümler gözlemlendi.
Dijital teknolojinin daha fazla benimsenmesi, buna paralel olarak finansal işlemlerin dijital kanallar ile gerçekleşmesi eğilimi müşteriler tarafından kabul görmesi dijital bankacılık pazarının büyümesine etki etti. Bankacılık sektöründe öne çıkan dijital kanallardaki hizmet iki farklı şekilde gündeme geldi.
Bir taraftan geleneksel bankaların kurmuş oldukları dijital kanallar üzerinden müşteriye ulaşma, diğer taraftan ise sadece dijital kanallar ile hizmet veren ve fiziki şubesi mevcut olmayan bankalar yaygınlaştı.
Dijital bankacılık açısından müşterilere yönelik üç temel avantaj öne çıkıyor. Müşteriler istenilen yerde ve zamanda bankacılık işleminin yapabilme olanağının sağladığı kolaylık. Temel avantajların başında geliyor.
Diğer bir avantaj ise dijital banka kanalları yüz yüze bankacılık kadar işlem türlerini bir araya getirerek ürün çeşitliliğini arttırabiliyor. Dijital bankacılık sayesinde müşteri kendi kendine hizmet verme becerisi elde ederek mali durumu üzerinde kontrol sahibi olabiliyor. Dilediği gibi parasını yönetebilme şansına sahiptir.
Yalnızca Dijital Kurumlar İçin Bankacılık Lisansı Alma Zorlukları Nelerdir?
Dijital dönüşüm, bankacılık sektörünü derinden etkiledi. Geleneksel bankacılık olarak hizmet veren işletmeler, mevduat, kredi, saklama, fon transferi kredi kartı, faktoring vb. birçok noktada müşterilerine hizmet sunuyor.
Bankalar hizmetlerini sunarken uygun olan dijital hizmet kanallarını kullanarak hizmet sunmanın yanı sıra fiziki şubelerden de hizmet sunumu gerçekleştiriyor.
Her ne kadar dijital hizmet kanalları aracılığı ile bankacılık hizmetlerinin sunulması tercih edilse bile, şube bankacılığı geleneksel bankalar tarafından hala temel hizmet verme yöntemleri açısından rağbet görüyor. Hali hazırda en büyük hizmet kanalı olarak şubeler varlıklarını sürdürebilir. Yönetmelik gereği dijital bankalar için zorunlu hale getirilen lisansların çizdiği sınırlar içerisinde bazı zorluklar da öne çıkıyor.
Çizilen sınırlar içinde yer almak kaydı ile kredi ve ödemeler, mevduat gibi hizmetleri yalnızca dijital kanallar ile sunabiliyor. Dijital bankalar yenilik ve değişim olarak müşteriler için açık olsalar bile birçok ülkede ayrı lisansların varlığı dikkat çekiyor.
Bu sayede bankacılık faaliyetleri gerçekleştirilebiliyor. Her ülkeye has olan hukuk sistemleri dijital bankaların da bu hukuk sistemlerine göre faaliyetlerini gerçekleştirmesi önemseniyor.
Her ülke kendi hukuk düzenine göre dijital bankalar için uygun bir alan açılmasına izin veriyor. Verilen izin ile faaliyetlerini sürdürmesi isteniyor. Fakat bu dijital bankaların istedikleri kadar özgür hareket etme imkanı sahip olmadığı anlamına gelmez.
Düzenleyici Netlik Yalnızca Dijital Bankaların Büyümesine Nasıl Fayda Sağlayabilir?
Bankacılık sektörü yapıları gereği teknolojiye uyum sağlamasından dolayı sürekli olarak gelişmeye devam edecektir. Dolayısı ile dijital bankacılık bu kapsamda geleneksel bankacılık anlayışını temelde değiştiren yenilikçi bir yaklaşım getirmiş oldu.
Dijital bankacılık alanında çalışmalar yönetmelikler ile temel bir yasal çerçeveye oturtulmuş oldu. Bu durum müşteri deneyimlerinde hızlı, pratik hizmetlerin sunulmasına zemin oluşturdu. Bu durum ülkenin ekonomik yönden büyümesine imkan tanıdı. Buna ilave olarak dijital bankalar müşteri deneyiminde, kullanım kolaylığı, rekabetçi hizmet sunumu gibi ulaşılması hedeflenen noktalar ile müşteri kitlesini buluşturuluyor.
Dijital bankacılık açısından henüz tam olarak müşteri kitlesi dijital bankalara olan erişim noktasında istenilen seviyeye ulaşmamıştır. Dijital bankaların hedeflerinde olanlar gençler, küçük işletmeler ve tüketiciler yer alıyor.
Yapılan araştırmalar gösterdi ki, dijital bankaların gerek hacim gerekse müşterisi sayısı bakımından henüz geleneksel bankalara ile rekabet edecek seviyeye ulaşmadığını gösteriyor. Fakat sektörde yer alan dinamikler ile birlikle yeni neslin finansal hizmetlere bakış açısı, dijital bankaların yakın bir gelecekte güçlü bir konuma geleceğinin işaretini veriyor.
Şu an için finans sektöründe yer alan dijital ve geleneksel bankacılık arasında değişen dinamikler dengede yer alıyor. Dijital dönüşümler, gerek tüketici gerekse finansal hizmet sunanlar için yeni fırsatların yanı sıra zorluklarını da beraberinde getiriyor.
Bir sonraki yazıda görüşmek üzere,
Anıl UZUN