Döviz Kurlarını Anlamak İçin 7 Başarılı Analiz Yöntemi
Döviz kurlarını anlamak ve yorumlamak için bilmeniz gerekenlerin her birini kısa anlatımlarla sıralıyoruz. Finansal anlamda doğru adımlar atabilmek isteyenler, yorumlamanın temel şartlarına hâkim olmalıdır.
Özellikle dönemsel ve olay bazlı döviz kurlarının ortaya çıkaracağı yenilikçi tablonun nasıl şekilleneceğini öngörebilmeniz için detaylara dikkat etmelisiniz.
Döviz Kurlarını Anlamak İçin Temel Kavramlar Nelerdir?
Döviz kurları ile ilgili bir yorumlama yapabilmek adına en başından dövize dair temel terimleri bilmek gerekir. Bu sebeple “Döviz Kurlarını Anlamak İçin Temel Kavramlar Nelerdir” kısaca açıklayalım.
Döviz kur piyasasında nasıl bir yol izleyeceğinizi en başında anlamak gerekir. Bunu anlayarak doğru bir yatırım kararı almak ancak mümkün olur.
Döviz piyasasının olmazsa olmaz temel kavramları arasında ise kur ve kur farkı bulunur. Bu döviz kurlarının; alış fiyatı kavramı, volatilite, likidite, vade ve parite şeklindeki benzer kavramlarına da hâkim olmak gereklidir.
1 – Kur Farkı Temel Kavramı
Kur farkı, döviz işlemlerinin yürütüldüğü andaki kur seviyeleri arasındaki fark oranını oluşturur. Ortaya çıkan bu fark ise dövizle yapılan her türlü alışveriş esnasında kâr ya da zarar durumuna neden olur. İthalat ve ihracat ile uğraşan işletmeler için bu durum özellikle önemli bir etkiye sahiptir.
2 – Alış Fiyatı Temel Kavramı
Döviz işlemlerinde alış fiyatı, döviz bürosu gibi alım satım işlemi yapan noktaların dövizi, müşteriden satın almak amacı ile sunduğu fiyata denilir. Döviz alış fiyatı, döviz satış fiyatına göre her daim daha düşüktür. Yatırımcısı için de bu fiyat özel bir kriterdir.
3 – Volatilite Temel Kavramı
Volatilite, döviz kurlarındaki oluşan güncel dalgalanma seviyesini gösterir. Bu durum, bir döviz kurunun kısa sürede çok değişebileceğini gösterir. Bu, tam anlamıyla döviz kurunda bir belirsizlik yaratır.
4 – Likidite Temel Kavramı
Döviz likiditesi, herhangi bir döviz türünün piyasa koşulunda ne denli kolay alınıp satılabildiğini gösterir. Likit piyasalarında alım ve satım işlemi hızlı ve düşük maliyetli gerçekleşir. Özellikle majör kabul edilen 7 para birimi yüksek likiditeye sahiptir.
5 – Vade Temel Kavramı
Vade, dövize bağlı işlemlerde para alışverişinin gerçekleşeceği özel bir zaman dilimini ifade eder. Bu sebeple vadeli döviz işlemleri için bu vade süresi önemlidir. Bu işlemlere örnek olarak forward ve futures gibi işlemler verilebilir.
6 – Parite Temel Kavramı
Döviz paritesi demek, iki yabancı para biriminin kendi arasındaki oranını gösterir. Örneklendirmek gerekirse de EUR/USD paritesi, 1 euronun kaç ABD dolarına tekabül ettiğini gösterir. Parite analizi, özellikle döviz yatırımcılarının yorumlama aşamasında kullandığı bir araçtır.
Döviz Kurlarını Anlamak İçin Hangi Faktörler Belirleyicidir?
Döviz kurlarını anlayabilmek ve yorumlamak için bilmeniz gerekenler arasında hiç kuşkusuz ki döviz kurlarını etkileyen belirleyici faktörleri bilmek önemlidir. Kendi içerisinde farklılaşan bu faktörler kısaca incelendiğinde;
1. Enflasyondaki Farklılıklar
Enflasyon oranı düşük olan ülkelerin satın alma gücü yüksektir. Enflasyonda ortaya çıkan farklılıklar paranın değerini artırır ya da azaltır.
Ülkemizde olduğu gibi yüksek enflasyona sahip olan ülkeler de ise satın alma gücü anlamında para birimleri değer kaybına uğrar. Bu gibi durumlarda ise ülkelerin daha yüksek faiz oranları mevcuttur.
2. Faiz Oranlarındaki Farklılıklar
Faiz oranları bir ülkenin hem enflasyonunu hem de döviz kurlarını etkiler. Merkez bankası tarafından bu oranlar değiştirilerek döviz kurları üzerinde farklı etkileri ortaya çıkarır.
Yüksek faiz oranlarının getirisi yabancı sermayeyi çekme yönünde olur. Bu da doğrudan döviz kurunun yükselmesine neden olur.
3. Cari Hesap Açıkları
Ülkelerin sahip olduğu cari hesap durumları dış ticaret dengesini oluşturur. Bu denge ile yabancı ülkeler arasında gerçekleşen mal, hizmet, faiz ve temettü gibi ödeme konularını içine alır.
Açık cari hesaba sahip olan ülkeler dış ticarette kazandığı paradan daha fazlasını harcadığını tanımlar. Bu açığı kapatmak amacı ile de dış ülkelerden sermaye ödemesi alınır.
4. Kamu Borcu
Kamu sektörünün sahip olduğu projeleri ve devlet fonlarını ödemek amacı ile ülkeler büyük ölçekli finansmanına girerler. Ülkenin iç ekonomik durumunu iyileştirirken öte yandan kamuya ait olan borçlanmaları olan ülkeler yabancı yatırımcılar için çekici değildir.
5. Ticaret Şartları
Ülkelere ait ticaret şartları, ihracat fiyatları ile ithalat fiyatlarını oranlayan bir yüzdedir. Yine dış ticaret hadleri cari hesaplar ve ödemeler ile ilgili dengeyi de içine alır. Örneğin ihracat fiyatı, ithalat fiyatından çok hızlı artıyorsa ülke için faydalı bir durum olduğunu gösterir.
Döviz Kurlarını Anlamak ve Merkez Bankası Müdahaleleri
Döviz kuru, en basit hali ile diğer ülkeler karşısındaki para değerini açıklar. Döviz kurlarını anlamak için en başta ülkelere ait olan ekonomik durum, faiz oranı ve piyasa beklenti ile değişkenlik sağladığını bilmek gerekir.
Aniden yükselen dövizler, enflasyonunu artırır. Bu da ülke insanlarının ekonomik sıkıntıya düşmesine sebep olur. Bu tarz olaylar karşısında genellikle hükümetler merkez bankası müdahalesinde bulunurlar. Bununla yapılmak istenen döviz kurlarını dengeye sokarak ekonomide istikrar oluşturmaktır.
Merkez Bankası müdahaleleri olarak başlıca devreye alınanlar ise:
+ Döviz satarak ya da alarak kura müdahale etmek,
+ Faiz oranlarını değiştirerek kura müdahale etmek,
+ Politika faizini artırarak kura müdahale etmek,
+ Döviz rezervlerini piyasaya sürerek kura müdahale etmek,
+ Merkez bankaları aracılığı ile döviz takası yapmak.
Döviz Kurlarını Anlamak İçin Teknik ve Temel Analiz Yöntemleri
Döviz kurlarını anlayabilmek için yine teknik analiz yöntemleri nelerdir bilmek gereklidir. Analiz için her türlü; ilke, araç ve terim en iyi şekilde bilinmelidir.
Teknik ve temel analiz türleri arasında en çok ön plana çıkan ve döviz kurlarının yorumlanmasına imkân sunan seçenekler arasında; Grafik analizi gelir. Bunu yanı sıra; gösterge analizi, fiyat hareketi, temel seviye analizi, döviz hacimleri, elliott dalga teorisi ve mum çubuğu yöntemidir.
1 – Grafik Analiz Yöntemi
Grafik analizi ile ilgili döviz kurunun geçmiş dönemdeki hareketleri görsel şekilde sunulur.
Bu grafikler aracılığı ile de ileriye dönük fiyat hareketlerinin tahmin edilmesi mümkün olabilir. Birbirinden farklı grafik türleri bulunur. Bunlar arasında en yaygın olarak kullanılanlar ise; çizgi, bar ve mum çubuğu olacak şekildedir. Bu grafikler üzerinden döviz kuruna dair direnç ve destek seviyeleri belirlenebilir.
2 – Gösterge Analiz Yöntemi
Gösterge analizi yöntemi, teknik göstergeler yardımıyla piyasa seyrini oluşturur. Özellikle piyasa şartlarındaki momentum, trend gücü ve potansiyel dönüş noktası gibi kritik verileri gösterir. Bu popüler analiz yönteminde ise RSI, MACD ve Bollinger Bantları gibi araçlar sıklıkla kullanılır.
3 – Fiyat Hareketi Analiz Yöntemi
Fiyat hareketi analizi, diğer yöntemlerden farklı olarak; sadece, döviz çiftinin fiyatına ve oluşan kalıpları içine alır. Bu grafiğin üstünde yer alan mum formasyonları, kırılma ve trend çizgileri ise bu analizin en temel verilerini oluşturur.
4 – Temel Seviye Analiz Yöntemi
Temel seviye analizi yöntemi, herhangi bir döviz çiftinde önemli bir yere sahip olan destek ve direnç noktasının belirlenmesinde etkilidir. Ortaya çıkan bu kritik noktalar, döviz yatırımcısına alım ve satım konusunda fikir verir.
5 – Döviz Hacmi Analiz Yöntemi
Döviz hacim analiz yöntemi, istenen döviz çiftlisine ait gerçekleşen işlem miktarını gösterir. Artan işlem hacmi, piyasadan dövize olan ilginin artmasını ifade eder. Bu da hareketin güçlü olacağı sinyalini verir.
6 – Elliott Dalga Teori Analiz Yöntemi
Elliott dalga teori analiz yöntemi ise döviz kuru piyasasının bir takım döngüler şeklinde hareket ettiğini ifade eder. Bu döngülerin yanı sıra; tekrar eden dalgalanmaları da ortaya çıkarır. Elliott dalga teori analiz yönteminin en sık kullanıldığı durumlar ise uzun vadeli yön tahmini içindir.
7 – Mum Çubuğu Analiz Yöntemi
Mum çubuğu analiz yöntemi, oluşan fiyat hareketini belirli bir zaman diliminde inceler. Bu süreçte döviz kuruna ait açılış, yüksek, düşük ve kapanış verileri de tek tek ortaya çıkarılır. Belirli mum formasyonları özellikle de en çok kullanılan; (doji, yutan ayı ya da boğa) gibi birtakım dönüş sinyallerini belirtir.
Döviz Kurlarını Anlamak ve Ekonomik Göstergeler Arasındaki İlişki
Ekonomik göstergeler, bir milletin ekonomik performansının yanı sıra; ilerideki performans tahmin analizini mümkün kılar. Ekonomik göstergeler sayesinde döviz kurlarını anlayabilmek çok daha kolaylaşır.
Peki bu ekonomik göstergeler nelerdir? Ülkenin büyüme oranı, enflasyon, döviz kurları ve dış ticaret dengesi şeklindedir. Yine tüm bunlara ek olarak; borç stoğu, ödemeler dengesi ve cari açık durumları da bu anlamda büyük bir ilişki oluşturur kendi içerisinde.
Büyüme oranı arttıkça, güçlü büyüme ile ülkelerin para birimlerinin değeri doğru orantıda artış gösterir. Ekonomisi büyüyen diğer ülkelerden gelen yatırım oranı artış gösterir.
Ülkelerin enflasyon oranları arttıkça para değerinde düşme görülür. Bu gibi durumlar karşısında da döviz kuruna olan talep fazlası ile artar.
Yüksek cari açıkta ülkelerin para değerini aşağı çeken bir durumdur. Sürekli döviz çıkışı ülke parası üzerinde bir baskıya sebep olur.
Dış Ticaret Dengesi kısa deyimle ihracat fazlası oluşmasını ifade eder. Bu gibi bir durumda da ülkelerin para birimi güç kazanabilir. İhracat ile birlikte ülkeye döviz girişinde bariz bir artışa rastlanır.
Döviz Kurlarını Anlamak İçin En Sık Kullanılan Parite Türleri
“Parite Çeşitleri Nelerdir” bu konuda birden farklı türden bahsetmek mümkündür. Güncel finansal piyasa koşullarında farklı iki yabancı ülke parasını karşılaştırabilmek amacı ile 3 tür parite türü bulunur. Kendi içinde çeşitlenmekte olan bu parite türleri Minör, majör ve egzotik parite türleridir.
Para birimleri birbiri içinde değiş-tokuş edildiğinde güncel parite değeri belirlenir. Bu sayede oluşan işlem hacmi ve hesaplaması ile ülkelerin para birimlerinin gücü de ortaya çıkar.
Genel manada sıklıkla tercih edilmekte olan parite türleri ise majör ve minör parite türleri olmaktadır.
1 – Majör Parite
Majör parite dünya üzerinde bulunan 7 özel para biriminin birbiri üzerinde olan değer miktarını oluşturur.
Bu para birimleri ise; USD, EURO, GBP, AUD, CAD, CHF) ve JPY olmak üzere 7 gruba ayrılıyor. Bu şekilde adı geçmekte olan para birimleri piyasalarda majör para birimi şeklinde ifade edilir. Kısa bir örnekleme yapmak gerekirse; Eur/Usd parite oranı 1.10 olarak sayılırsa; bu durumda 1 Euro ile 1.10 ABD almak mümkündür.
2 – Minör Parite
Minör parite ise majör parite dışında kalmakta olan para birimlerini kapsar. Adı geçmekte olan 7 para biriminin dışında kalan paraların değerini ifade eder. Örneklemek gerekirse; doların TL’ ye karşıki değeri Usd/Try olarak bir minör parite türünü oluşturur.
3 – Egzotik Parite
Bu özel parite türü de diğerlerinden farklı olarak 7 para biriminin dışındaki para birimlerini içeren döviz kurlarını oluşturur. Örnek vermek gerekirse Polon Zlotisi/Bulgar Levası gibi özel kurları ortaya koyar.
Döviz Kurlarını Anlamak ve Küresel Jeopolitik Riskler
Döviz kurlarını etkileme konusunda etkisi büyük olan küresel jeopolitik riskler bu anlamda dikkate alınmalıdır.
Jeopolitik riskler, her ülkenin uluslararası ilişkilere katılımcı olmasından kaynaklı potansiyel politik, ekonomik, askeri ve sosyal risk durumları şeklinde oluşur.
Bu gibi durumlar genel olarak hükümetlerde oluşan köklü değişimlerin ardından ortaya çıkar. Herhangi bir kriz ve iç karışıklıklar bunlara fazlası ile neden oluşturur.
Jeopolitik risk, isminden de anlaşılacağı gibi ülkelerin sahip oldukları politik durum ile alakalıdır. Politik durum üzerinde oluşan her bir belirsizlik ise başta ticaret olmak üzere yatırım ve ekonomiyi olumsuz etkiler. Bu da döviz kurlarını olumsuz yönde etkiler.
Döviz Kurlarını Anlamak İçin Uygulamalı Örnekler
Döviz Kurlarını anlayabilmek amacı ile ilk olarak bunun mekanizması anlamak gerekir. ERM olarak da isimlendirilen bu mekanizma, ülkelerin diğer para birimlerine göre döviz kurunu yönetebilmek için gerekli olan kurallar bütünüdür.
Tam anlamı ile ülke ekonomilerinin para politikasına ait olan bir durumdur. Merkez bankaları tarafından yönetilir.
Günümüz şartlarında döviz kurları uygulamalı örnekler şeklinde “Uluslararası seyahatler için para birimi dönüşümü” olarak çok fazla karşımıza çıkıyor. Özellikle yurt dışı seyahati gerçekleştirenler için olmazsa olmaz bir durumdur.
Gereken harcamaya uygun şekilde yabancı herhangi bir para biriminin kendi para biriminiz karşısında ne kadar tutacağını bilmelisiniz.
Yurt dışında ortaya çıkacak olan her bir masraf fazlası ile düşünülerek yetecek düzeyde bir para birim değişimi yapılmalıdır.
Yurt dışına gidenlerin; günlük harcamalar için, acil durumlar için, aktiviteler için esnek bir miktar yabancı parasının yanında olması gereklidir.
İlgili döviz kuruna dönüşüm yapabilmek için aracılık eden işletmelerin almış olduğu bir takım komisyon oranları da bulunur. Bunu da akılda tutmak önemlidir.
Diğer bir döviz kuru için uygulamalı örnek şekli ise, Uluslararası ticari işlemler de önemli bir örnek oluşturur. Özellikle faaliyetlerini yabancı ülkeler bazında yapan firmalar bu durumdan fazlası ile faydalanır.
Çalışma planlaması için hem kısa hem de uzun vadede gereklilik arz eder. Bu tür bir uygulamada yapılan dönüşüm işlemi, işletme fiyatlarını, karını ve vergisel konuları etkiler.
Döviz Kurlarını Anlamak ve Yatırım Kararlarına Etkisi
Döviz kurları yatırımcıların en sık kullandığı portföy araçlarıdır. Bu araçlar ile yatırım kararı alırlar. Yatırım kararı almadan önce piyasa analizi mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır. Özellikle güncel gelişmeler anlık takip edilerek gereken doğru adımlar atılır.
Yatırım kararları alınırken döviz kurlarında çeşitli dağılımlar da gerçekleştirilir. Bu sayede sepette birden çok portföy bir arada bulunarak uzun vadede istenen yatırım getirisi elde edilebilir.
Döviz Kurlarını Anlamak İçin Güncel Verileri Takip Etmenin Önemi
Döviz kurlarını anlayabilmek ve yorumlayabilmek isteyenlerin birincil takibi günlük veriler olmalıdır. Ancak bu şekilde bir yol haritası en sağlıklı şekilde çıkarılabilir. Her daim değişkenliğe sahip olan güncel verileri takip edebilmek doğru bir karar için önem taşır.
Ülkelerin ekonomik ve siyasi gelişmeleri, merkez bankası faiz kararları anlık olarak değişen önemli faktörlerdir.
Bu sayede kişiler ve işletme sahipleri elindeki döviz kurlarının bilinçli bir şekilde yatırıma dönüştürülmesine imkân tanır ve döviz kurlarını anlamak konusunda da yeterli bilgi kazandırır.
Döviz kurlarını anlamak ve yorumlamak için bilmeniz gerekenler konusunu ele aldım.
Bir sonraki yazıda görüşmek üzere,
Anıl UZUN