Dijital Dönüşümde Bankaların Karşılaştığı Zorluklar Ve Fırsatlar

Dünya genelinde tüm sektörler hızlı bir şekilde dijital çağa geçiş yapmayı sürdürüyor. Hatta bugün birçok sektör tamamıyla dijital bir dünyada hizmet vermeye dahi başladı. Dijital çağın ilerleyişinin en fazla etkilediği sektörler arasında bankacılık sektörü de bulunuyor.

Çünkü özellikle hızlı internet ve akıllı telefonların daha fazla kullanılması, banka müşterilerinin daha fazla talep ve beklentiye girmesine neden oluyor. Çünkü teknolojiler bankacılığın daha pratik bir şekilde yapılmasına imkan tanıyor.

Dijital dönüşüm var olduğu her sektörde daha verimli, daha düşük maliyetli ve müşteriler için daha kusursuz bir sistem sunuyor. Üstelik 2008 global ekonomik krizi sonrasında yenilikçi bir yaklaşım ortaya çıkarken, bankalarda da müşteri odaklı ürün ve hizmetler daha fazla talep edilir hale geldi.

Bu nedenle son yıllarda finansal teknoloji şirketleri ile büyük teknoloji şirketleri, bankalar ile rekabete girmeye başladı. Süreç içerisinde bankalar dijital teknolojilerden önemli avantajlar elde ederken, bazen de önemli zorluklar yaşamaya dahi başladı.

Bankacılık Sektöründe Dijitalleşmenin Önemi

Tüm ekonomi sektörlerinde dijitalleşme bugün tamamen bir trend olarak yükselişini sürdürmektedir. Tüketicinin hayatını kolaylaştıran ve işlemlerde birçok avantaj sağlayan dijitalleşme, bankacılık sektöründe de çok yoğun bir şekilde uygulanmaktadır.

Zira bankacılıkta geliştirilen dijital teknolojiler bankaların gelişimine katkı sağlarken, ticari varlıklarını korumaları açısından da stratejik bir noktada yer almaktadır. Bankalar dijital teknolojilere yatırım yaparak harcadıkları mesai ile rekabette üstünlük elde ederken, tüketiciye daha düşük maliyet ile hizmet verebilmektedir.

Dünyada bankacılıkta dijital dönüşüm ilk etapta internet ile başlamıştı ve bugün ise mobil uygulamalar üzerinden dönüşüm sürdürülüyor. Ayrıca dijital dönüşüm, finansal teknoloji şirketleri ve büyük teknoloji şirketlerinin de daha yüksek bir sayıya ulaşmasını sağlıyor.

Bunun sonucunda günümüzde eskiye nazaran neredeyse hiç kimse bankacılık işlemlerini şubede yapmayı tercih etmiyor. Günümüzde bankacılık işlemlerini herkes internet üzerinden ve özellikle mobil uygulamalardan yapmak istediği için de bu platformlarda avantaj sağlayacak teknolojiler üzerinde durularak bankacılık sistemi geliştirilebilir.

Dijital Bankacılığı Geçişte Finansal Teknolojilerin Önemi

Dünyanın dijitalleşmeye başlaması aslında çok daha eski dönemlere dayanır ve Üçüncü Sanayi Devrimi ile 1960 yılında başlamıştır. Çünkü o dönemde üretim ve hizmette elektronik ve bilgi teknolojileri yani bilgisayarlar kullanılmaya başlanmıştır. 2011 yılında ise Endüstri 4.0 terimi ortaya çıkarken, artık gerçek bir dijital çağa geçiş adımları atılmıştır. Bu adımlarda;

• Nesneler arasındaki internet bağlantısı ile daha fazla verinin elde edilmesini sağlayan Nesnelerin İnterneti(IoT)
• Fiziksel dünyayı internet dünyasına bağlayan siber fiziksel sistemler
• Sanal dünya ve sanal gerçeklik çalışmaları
• Dijital teknolojilerin gelişmesi ile ortaya çıkan dijital dönüşüm kavramı
• Bankacılık ve ekonomi üzerine yapılan çalışmalar ile ortaya çıkan finansal teknoloji adımları yer almaktadır.

Finansal teknolojiler(FinTek) elbette ekonomi finans ve bankacılık dünyasını etkileyecek teknolojileri oluşturmaktadır. Günümüzde kısaca FinTech olarak adlandırılan bu teknolojiler, küçük çaplı şirketler, yatırım alan orta boyutta işletmeler veya büyük teknoloji şirketleri sayesinde ortaya koyulmaktadır. Çünkü küçük veya büyük FinTek çalışmaları daha büyük bir ekonomi ortaya çıkarmak için bankacılık sektöründe öneme sahiptir. 

Bankacılık sektörü dijital dönüşüm yaşarken, finansal teknoloji şirketlerinin ve finansal teknolojilerin de bankacılık sektöründe önemli etkileri bulunmaktadır. Örneğin, bankalarda geleneksel ürünler önemli olurken, FinTek müşteri odaklıdır.

Bu anlamda bankanın finansal teknolojiye göre rekabet avantajı ucuz mevduat sağlayabilmesi ve müşteri tabanının istikrarlı olmasıdır. Finansal teknolojiler ise genç kuşağı daha kolay kendine çekmektedir. Bu anlamda finansal teknolojiler bankaların geleceğine destek verse de mevcut müşterilerin dijitalleşmeye alışması uzun bir süre gerektirmektedir.

Bankacılık sektöründe finansal teknolojilerin önemli etkilerinden biri de bankacılığın verdiği hizmetleri finansal teknoloji şirketlerinin sağlamaya başlamasıdır. Bu durum bir pazar rekabeti başlatmıştır ve bankalarda karlılığa kısmen zarar vermektedir.

Bankacılık endüstrisine giren finansal teknolojiler sistemin karışmasına neden olurken, ortaya koydukları yeni ürün ve hizmetler ile riskleri arttırmaktadır. Ancak bankaların finansal teknoloji ile ortaklık yapması yenilikçi bir kültürün ortaya çıkmasını da sağlarken, müşterilere çözüm odaklı hizmet verme şansı da sağlamaktadır.

Büyük teknolojiler geliştiren dev sermayeli şirketler ise bankacılık sektörü ile büyük bir rekabet içerisine girmeyi daha kolay başarmaktadır. Zira büyük teknoloji şirketleri bankalara göre müşterilere daha iyi krediler sağlayabilmekte, tüketici tercihlerine odaklanarak yeni teknolojiler için tüketiciye rahatlık sunabilmektedir.

Ayrıca büyük teknoloji şirketleri verilere daha kolay bir şekilde erişerek, teknolojik avantajlarını kullanmaları vasıtasıyla finansmanı da daha kolay elde edebilmektedir. Ayrıca bankalara ortaklık sunmakta ya da kendi bankalarını kurmaktadır.

Günümüzde finansal teknolojilerin özellikle büyük çapta bankalara etkisi bazen zorlayıcı olmaktadır. Çünkü ülkelerde bazı noktalarda yasal düzenlemeler ve mevzuatlar eksik olduğu için büyük teknoloji şirketlerinin finansal hizmetlere girmesi sıkıntı oluşturmaktadır.

Banka mevzuatları bu şirketleri etkilemediğinden dolayı düşük maliyetli ve rekabette güçlü yapılar ile bankalara sorun çıkarmaktadırlar. Üstelik büyük çaplı finansal şirketler maliyetleri düşürdükçe birçok farklı rakip için de sektör cazip bir hale gelmektedir.

Dijital Dönüşüm Bankacılıkta Nasıl Etkilere Neden Olmuştur?

En önemli soru başlığı olarak dijital dönüşümün bankacılık sektöründeki etkilerini incelemek gerekirse, bahsedilen tüm teknolojilerin ve gelişmelerin sektördeki sonuçları incelenebilir. Bankalar bir ödeme sistemi sağlar ve ekonomide kredinin ana kaynağı olarak paraya sahip olan kişiler için de güvenli bir sığınak oluştururlar.

Bankacılık ve finans ürünleri ile tüketiciye ve işletmelere hitap ederken; faiz oranları, ücretler ve tescilli ürünler ile hizmet verirler. Bu hizmet sürekliliğini sağlamak için bankalar teknolojiye ayak uydurarak birçok yenilik gerçekleştirmiş ve devamlılıklarını korumaya çalışmıştır.

Son yıllarda bilgisayarlar ve cep telefonlarındaki dijital dönüşüm bankacılık sektöründe çok yoğun bir şekilde de değişim sağlamıştır. Bankalar müşterilerine alışkanlıklarını değiştirmek ve aradıkları yeniliği bulmak için özellikle mobil uygulamalar, açık bankacılık, daha iyi bir müşteri deneyimi, sanal gerçeklik müşteri hizmetleri gibi birçok avantaj ile hizmet vermeye çalışmaktadır. İşte yaşanan bu dijital dönüşümün bankacılık sektöründe önemli etkileri yer almaktadır. 

Dijital Dönüşümün Bankacılık Sektöründeki Oluşturduğu Avantajlar

Dijital dönüşümün bankacılık sektöründeki oluşturduğu avantajlara bakılması gerekirse;

• Dönüşüm açısından ayrılan büyük bütçeler ile sağlanan yeni hizmetler banka müşterilerinin daha kolay ve kusursuz hizmet almasını sağlayabilmektedir.
• Dijital dönüşüm sayesinde müşteri ihtiyaçları ve deneyimleri daha fazla önem kazanırken, müşteri verileri analiz edilerek, müşteriye özel ürün ve uygulamalar sunulmaya başlanmıştır.
• Bankalar dönüşüm sonrasında bankacılık ürün ve hizmetlerine ulaşamayan kişilere daha kolay ulaşmaya başlamış ve yeni ürünler ile hizmetler sunmaya başlamıştır.
• Mobil uygulamalar gibi dönüşüm araçları sayesinde insanlar ürün ve hizmetlere istediği her mekanda ve zamanda ulaşılabilir bir hale gelmiştir.
• Banka şubeleri dönüşüm sonrasında ana hizmet noktaları olmaktansa satış ofislerine dönüşürken, banka çalışanları da daha fazla teknoloji üzerinde çalışmaya odaklanmıştır.
• Bankacılıktaki belgelendirme mecburiyeti prosedürleri daha kolay bir hale gelerek, veriler daha kolay kayıt altına alınmaya başlanmıştır.

Dijital Dönüşümün Bankacılık Sektöründeki Riskleri

Dijital bankacılığa geçişte bankacılık sektörünün karşılaştığı zorluklara ve dezavantajlara bakmamız gerekirse;

• Bankacılık sektörü dijital dönüşüm için gereken tüm araç ve yeni hizmetlere daha fazla kaynak ayırmak ve daha fazla harcama yapmak zorunda kalmıştır.
• Müşteriye daha fazla yönelmek ve müşteri ihtiyaçlarını karşılamak için yeni teknolojiler açısından finansal teknoloji şirketlerinden hizmet alma mecburiyeti ile doğmuştur.
• Mobil bankacılık ve açık bankacılık sistemlerinin daha fazla kullanılması, banka şubelerinin giderek önemini yitirmesine neden olmaya başlamıştır. Bununla birlikte azalan şubeler nedeni ile bankacılık istihdamında sorun yaşanmakta ve bu durum bankaların çalışanlar ile de bağlarını kısmen koparmasına neden olmaktadır.
• Yeni sistemde banka müşterisine ulaşmak, belge talep etmek ve işlem yapmak açısından banka müşterileri kendilerini çoğu konuda daha güvensiz ve risk altında hissetmeye başlamıştır.
• Günümüzde artan finansal teknoloji şirketleri ve bunun yanında Google, Facebook, Apple ve Amazon gibi dev şirketler tarafından da ödeme sistemleri geliştirilmiştir. Bu duruma karşılık bankalar dijitalleşmeye geçerken, bu dev şirketlerle rekabete girmek zorunda kalmaktadır.
• Özellikle dijital dönüşüm sonrasında bankalar ortaya çıkan karmaşık yapılar nedeniyle daha fazla risk almaktadır. Güvenlik riskleri artarken, öte yandan mevzuatlara uyumlu bir şekilde regülasyon teknolojileri konusunda da dönüşüme uyum sağlamak gerekliliği ortaya çıkmaktadır.

Bir sonraki yazıda görüşmek üzere,

Anıl UZUN