Robotik Ve Otomasyon Teknolojileri İle Endüstri 4.0’a Yatırım

Dördüncü sanayi devrimi olarak adlandırılan Endüstri 4.0, diğer bir tabirle sanayinin dijitalleşmesi dünya çapında oldukça fazla ilgi görüyor. Özünde fiziksel teknolojinin dijitalleşmesi ve birbirleri ile internet üzerinden iletişim kurabilen fabrikaları ifade eder. Akıllı fabrika olarak ifade edilen bu kavram kurulmadan önce, tüm bileşenler dijital ortamlarda yol haritası çıkarılarak gerçekleştirilir.

Etkin ve hızlı bir şekilde üretim yapılmasına imkân sağlar. Üretim süreçlerinde ortaya çıkabilecek tüm hatalar, aksaklık ve arızalar tespit edilerek anında müdahale edilebilir. Verimlilik artar, kalite odaklı üretim gerçekleşir. Ortaya çıkabilecek insan hataları önlenmiş olur.

Çalışma sisteminin önceden tasarlanması, iş süreçlerinin belirlenmesi ve kontrollerin yapılması ile başlayan süreç, müşteri beklentilerinin karşılanıp karşılanmadığının değerlendirmesini kapsar. Endüstri 4.0 endüstri alanında yeni bir bakış açısın getirerek, teknoloji yazılım, kontrol sistemleri, lojistik kurulum, robot ve üç boyutlu yazıcılardan ibarettir.

Tüm bağlantıların amacında eşi benzeri olmayan otomasyon ve operasyonel bağımsız makinelerden makineye iletişim sağlanır. Bu durum endüstri 4.0 ortamlarını uygulayan akıllı fabrikaları öne çıkıyor.

İlk olarak Almanya’da öne çıkan ve “Bilgi Toplumu” olarak da adlandırılan Endüstri 4.0 yaklaşımından günümüze robotik ve dijital teknoloji gibi yüksek teknolojiler ortaya çıkmıştır. Japonya bunu bir adım öne çıkararak “Süper Akıllı Toplum” olarak da adlandırılan Endüstri 5.0 felsefesini dünyaya öneriyor.

Endüstri 4.0 Ne İfade Eder?

Bundan önceki yıllara gittiğimizde üretim süreçleri zanaatkârlara bağlı olan, buhar, kömür ve elektrik üretiminin ortaya çıkması ile devreye girmişti. Otomasyon süreçlerinin kullanımı ile hızlı ve standart sağlanarak üretim süreçleri gelişti. 21. Yüzyılda verimli, yenilikçi ve hatasız ürünlerin üretimi için, birbirleri ile uyumlu süreçlerin ortak çalışmalarını esas alan üretim teknolojileri geliştirildi.

Üretim süreçleri internet hizmetlerinin de devreye girmesi ile Start-up Ekonomiye varıncaya kadar tüm kavramları bünyesinde barındıran Endüstri 4.0 ortaya çıktı. Bilişim teknolojileri ile İşlevsel mekanizmalar bir araya gelerek Endüstri 4.0 oluşturdu. Bu aşamada:

Nesnelerin İnterneti Kavramı: Makinelerin birbirleri ile kablosuz olarak iletişim sağlaması ve veri dağılımını ifade eder.
Hizmetlerin İnterneti: Gerek hizmet alan gerekse hizmet veren kişilerin iletişimini sağlayan yazılım ve haberleşme kanallarını tanımlar.
Siber-Fiziksel Sistemler: Sensörler vasıtası ile işlevlerini yerine getiren sistemleri ifade eder.

Genel hatları ile birlikte Endüstri 4.0 robotların üretimini devralması, yapay zekâda yaşanan gelişmeler, üretimin evlere inmesi, üç boyutlu yazıcıların devreye girmesi, büyük miktarlardaki bilgilerin veri analizi sayesinde ayıklanarak değerlendirilmesi ve daha birçok yeniliklere imza atmıştır.

Endüstri 4.0 ile hedeflenen en büyük amaç, birbiri ile haberleşebilen, ortamı sensörler aracılığı ile algılayabilen ve veri analizi sayesinde ihtiyaçları keşfeden robotların üretim görevini devralıp, kaliteli, ucuz, az maliyetli ve hızlı üretimin sağlanmasıdır.

Endüstri 4.0 İle Daha Hızlı, Etkin Ve Esnek Üretim

Robot teknolojisi açısından Endüstri 4.0 a bakıldığında insanlar daha etkin ve hızlı üretim sağlandığını söylemek yanlış olmaz. Esnek çalışma imkânı sağlayan teknoloji, günümüz dünya teknolojisine bakıldığında gelinen noktanın buna geçiş yapılması için alt yapının sağlam olmasını gerektiriyor.

Bundan dolayı olaya genel itibari ile bakılacak olunursa Endüstri 4.0 mevcut imkânlar ile istenen hızlı ve esnek değişim ile üretime cevap vermenin mümkün olmadığını gösteriyor. Çok yüksek maliyetlere katlanarak gerçekleşmesi gerektiği ortaya çıkıyor.

Endüstri 4.0 kavramından öte Endüstri 5.0 kavramının hayata geçirileceği ve insan odaklı üretimin beraberce iş birliğine dayalı olarak yapılacağı ön görüyor. İnsan odaklı üretim ile işbirliği yapılarak sürdürülebilir kalitede insanların hizmetine sunulması inancı hâkim. Endüstri 5.0 felsefesine göre amaçlanan otomasyon seviyesi ve gerçek anlamdaki esneklik herkes için erişilebilir olacaktır. Hepsinden önemlisi Universal teknoloji ile insan üretim merkezinde yer alıyor.

Endüstri 5.0’da Cobot’lar İnsanla Yan Yana

Makine ile insanların akıllı fabrikada yer aldığı birlikte çalışma imkânın sağlandığı endüstri 5.0 vizyonunda çalışanların görevi çok fonksiyonlu araçlar olarak kullanılır. Çok fonksiyonlu araçlar olarak bilinen cobot’lar ile yan yana çalışan insan gücünün bulunduğu bir sahne resmediliyor. Bu tür işyerlerinde güvenlik ve uyumu göz önünde bulundurmak her şeyden önemlidir.

Teknolojinin iş hayatında öne çıkan etkileri her geçen gün giderek artıyor. Özellikle Endüstri 4.0 sanayi devrimi ile birlikte makineler, insanların ve sistemlerin birbirleri ile Enerji ve eldeki kaynakların kullanımında verimliliğin sağlanması, sürdürülebilir üretim sürecinde doğanın korunması gibi birçok unsuru da beraberinde getiriyor.

Diğer yönden, manuel olarak yapılan işlerde ortaya çıkan hata paylarının giderilmesi ile ortaya çıkan kalite, müşteri bağlılığı ve memnuniyeti ise üst seviyeye ulaşıyor. Çalışanlar tarafından da birbirini tekrar eden tehlikeli ve sıkıcı işlerden kurtularak verimli çalışma imkânı sunuyor. Çalışan memnuniyeti şirkete olan bağlılığı da beraberinde getiriyor.

Nesnelerin internetinden büyük veriye, bulut bilişimden otomasyona kadar bütün süreleri kapsayan Endüstri 4.0 üretim süreçlerinde rekabet avantajı sağlıyor. Üretim hattını ve diğer iş süreçlerini robotik otomasyona entegre eden şirketler yeniçağa daha hızlı adapte olarak başarı elde ediyor.

Otomasyon, robot önceden programlanarak çevresi ile etkileşime geçen ve belirlenmiş olan görevleri yerine getiren cihazlardır. Şunu unutmamak gerekir ki her makine robot değildir. Mekanik ve elektronik birimlerden oluşan cihazların algılama, planlama, öğrenme ve eyleme dökme yeteneği mevcuttur. Robotlar sensörler aracılığı ile algılar, kontrolü sağlar ve veri toplar harekete geçer.

Geleneksel Endüstriyel Robotlar

Endüstriyel alanda yer alan robotlar, üretim sürecinde sürekli olarak tekrar eden, rutin görevleri gerçekleştiren tek amaç için tasarlanır. Çeşitli boylarda üretilerek daha ziyade büyük ölçülerde olmalarından dolayı geniş alan kaplarlar. Sabit bir konumda yer alan robotların çalışma sistemi insanların çalışma sisteminden farklıdır.

Daha ziyade insanların fiziksel olarak yapılmasının mümkün olmadığı işleri yapar. Parça üretimi, montaj ve yüklerin taşınması gibi işlerde yer alırlar. Çalışma hızları ve prensipleri gereği güvenlik kafesi içerisinde yer almaları gerekir. Aksi takdirde çalışanın sağlığı ve güvenliği tehlikeye girebilir.

Robotlar insan hayatında uzun süredir yer alıyor. Robot terimi ilk kez bir asır önce ortaya çıkmıştır. Her ne kadar robotların insan hayatına girse de son yıllarda bu terimi daha çok duymaya başladık. Robotik kavramı artık günümüzde en çok kullanılan kavram haline geldi. Robotlar önceden programlanarak yani otonom şeklinde belirtilen görevleri yerine getirir.

Robotların tasarımından üretimine hatta programlanmasına kadar uzanan süreçte gerçekleşen eylemler mühendislik dalının çalışma alanını oluşturuyor. İnsan hayatına giren robotik ve robot kavramları zihnimizde ilk olarak endüstriyel robotlar ya da Universal Robots’un cobot’ları olarak yer alıyor. İş süreçlerinde dâhil edilecek robotik süreç otomasyonunda robotlara benzer bir durum düşünülmemesi gerekir.

Dünyanın önde gelen üretim merkezleri üretim kapasitelerini Endüstri 4.0 ile cazip kılma gelecekteki üretim süreçlerini robotların devralması, insan gücünü olan ihtiyacın her geçen daha da azalması küresel piyasalarda rekabetin yapılabilmesi adına işletmelerin kendilerini bu süreçlere entegre etmeleri gerekir.

Bir sonraki yazıda görüşmek üzere,

Anıl UZUN