Serbest Çalışanlar İçin Vergi Düzenlemelerini Anlamak

Serbest çalışanlar için vergi düzenlemeleri özellikle internet tabanlı bireysel çalışanlar için kritik bir konu. Vergilendirmeler ve fatura işlemleri en çok merak edilen unsurlar. Serbest çalışan, internet dili ile freelance olarak da bilinir.

Gelir elde eden işletmelerde olduğu gibi serbest bir şekilde ticaret faaliyet yürütenler de vergiye tabi tutulur. Serbest çalışanlar için vergi düzenlemeleri, hizmetin yurtiçi ve yurtdışına verilmesinden başlayarak çok sayıda değişkenin rol oynayacağı şekilde belirlenir.

Dolayısıyla burada önemli olan: hizmet sonrası stopaj kesintisi, gelir vergisi, KDV ve vergi beyannamelerine hakim olmaktır.

Vergi vermek karmaşık ve külfetli bir iş olarak gözükse de süreci öğrendiğiniz vakit hiç zorlanmayacaksınız. Dolayısıyla yazımızı detaylı bir şekilde okumak ve gerektiğinde diğer içeriklerimizi de kontrol etmenizi tavsiye ederiz.

Freelance çalışmanın artıları ve eksilerini anlatırken, mevzuata aykırı işlem yapmadan, cezai işlemlerden kaçınmanın yollarından söz edeceğiz. O halde serbest çalışanlar için vergi düzenlemeleri konusunu detaylı bir şekilde ele alalım.

Serbest Çalışanlar İçin Vergi Düzenlemeleri Nelerdir?

Serbest çalışan için temelde vergi bildirimleri, kesintiler, beyannameler ve prim ödemeleri esas alınır. Gelir Vergisi Kanunu’na göre Serbest Meslek Erbabı statüsündedirler. Serbest çalışanların dikkat etmesi gereken vergi düzenlemeleri:

1. Gelir Vergisi: Her yıl değişen brüt kazanca bağlı gelir vergisi oranı, 2025 yılı itibarıyla aşağıdaki gibidir:

• 0 – 158.000 TL arası : %15
• 158.001 – 330.000 TL arası : %20
• 330.001 – 800.000 TL arası : %27
• 800.001 – 4.300.000 TL arası : %35
• 4.300.001 TL ve üzeri: %40 oranında uygulanır.

Belirttiğimiz üzere bu miktarlar her yıl devlet tarafından yeniden belirlenir.

2.Katma Değer Vergisi (KDV): Serbest çalışanların yurt içinde sundukları hizmet için KDV oranı %20’dir. Yurt dışı hizmetler için KDV istisnası uygulanır.

3. Stopaj Kesintisi: Şirketlere hizmet sağlanması durumunda, ilgili şirket %20 stopaj kesintisi uygular. Bu kesinti gelir vergisinden düşmenize olanak tanır. Çünkü sizin ödemeniz gereken vergi kesintisinin bir kısmı, hizmet verdiğiniz şirket ödeyecektir. 

Mesela 1000 TL’lik bir hizmet için, işveren 200 TL’lik stopaj kesintisi uygular. Serbest çalışan ise 800 TL ödeme alır. Bu hesaplamada KDV dahil değildir.

4. E-SMM (E-Serbest Meslek Makbuzu): Vergi düzenlemelerinin en önemli kısımlarından biri de beyanname aşamasıdır. E-SMM, hizmet bedeli başta olmak üzere KDV ve stopajı kapsayacak şekilde Gelir İdaresi Başkanlığı’na (GİB) yapacağınız belgeleme için kullanılır.  
5. Vergi Muafiyetleri: Vergiler yalnızca brüt kazanç veya ciro üzerinden hesaplanmaz. Giderleriniz de önemli bir kriterdir. Aynı zamanda hizmeti yurtiçi mi yoksa yurtdışında mı sağlıyorsunuz, burada muafiyet kapsamına girecek mi bakılmalıdır.

Yurtdışına sağladığınız hizmetlerde, elde edilen kazancın %50’si gelir vergisinden muaf tutulacaktır. Ancak söz konusu kazançlar belgelenmelidir. Serbest çalışanlar için vergi düzenlemeleri, ödemenin alındığı yeri de kapsar.

Yasal yollardan gelmeyen ödemeler, vergilendirme aşamasında belirtilmez ise ihlale neden olabilir. Vergi kaçakçılığı başta olmak üzere ciddi suç teşkil edecektir. Devlet, her sene bazı serbest meslek çalışanlarına %5 vergi indirimi sağlamaktadır.

Aranan temel şartlar üst limite bağlı olarak (2025 için 6.900.000 TL), zamanında beyannamede bulunmak ve vergi borcunuzun olmamasıdır. Çoğu serbest meslek erbabı bu indirimden yararlanır. Bu sayede giderler ile iyice düşürülmüş olan vergi matrahı, daha da düşer.

Vergi Yükümlülüklerini Anlamak Serbest Çalışanlar İçin Neden Önemlidir?

Vergi mevzuatına hakim olmamak, orta ve uzun vadede cezai yaptırımlara neden olabilir. Serbest çalışanlar için vergi düzenlemeleri bu yüzden kritik öneme sahiptir.

KDV için yapılacak en geç üç ayda bir beyanname, gelir vergisi için yıllık beyanname vermek gibi tüm bu süreci yakından takip etmelisiniz. Brüt kazanca bağlı vergi hesaplamalarında hata yapılır ve zamanında düzeltilemez ise gecikme faizi uygulanabilir.

Buna ek olarak vergi cezası da eklenecektir. Son yıllarda yürürlüğe giren düzenlemeler ile ceza oranları artırılmıştır. Maliye Bakanlığı, süreci yakından takip edebilmek için birimlerini genişletmiş ve çalışmalarını bu yönde yoğunlaştırmıştır.

Vergi kaçakçılığının engellenmesi hususunda vergi matrahları yakından takip ediliyor. Vergi mükellefleri, sundukları beyannamelerde %10 üzerinde izah edilmemiş fark var ise izahat yapılmak üzere davet edilebiliyor.

Serbest Çalışanlar İçin Fatura Ve Belge Düzenleme Kuralları

Serbest çalışanlarda e-SMM, fatura kesmek, gider pusulası düzenlemesi ve yurtdışı hizmetlerde gerekli ayrıca belge düzenlemesi gerekir. Bu belgelerin nasıl düzenleneceği hakkında bilgi verelim.

Serbest çalışanlar için vergi düzenlemeleri kapsamlı olduğu gibi, gelir gider tablosundan çok daha fazlasını ifade eder. Fatura ve belge hazırlarken şirket türü ve gelir düzeyiniz baz alınır. Ancak e-SMM kullanımı tüm serbest meslek erbaplarını kapsar.

Kağıt makbuz yerine geçmesi ile birlikte tüm işletmeler için zorunlu hale geldi. Sağladığınız her hizmette elektronik makbuz hazırlanmalı ve Gelir İdaresi Başkanlığı’nın sistemine otomatik yüklenmek üzere sunulmalıdır. Bu kurala uyulmaması durumunda cezai yaptırım uygulanır.

Şahıs şirketi olan serbest çalışanlar, hizmetlerini fatura keserek belgelemek durumundadır. Faturada hizmet içeriği, tutarı, KDV oranı, alıcı bilgileri, fatura numarası ve düzenleme tarihi olmalı. Fatura her işlem başına kesilmelidir. 

Elektronik faturalama için e-Arşiv Fatura’yı kullanabilirsiniz. Sürecin takibini rahatlıkla yapmanızı sağlayacaktır. Serbest çalışanlar ve ticari faaliyet gösteren şirketler tarafından çoğunlukla bu uygulama tercih edilir. Cironun miktarına bağlı olarak direkt e-Fatura’da kullanılabilir.

Vergiden muaf tutulmuş esnaflardan hizmet alınması durumunda gider pusulası düzenlemelisiniz. Gider pusulasında hizmet bedeli, stopaj ve KDV bulunur.

Serbest çalışanlar için vergi düzenlemeleri, tüm ticari faaliyetlerin faturalandırılması hususunda önemlidir. Bu nedenle muhasebe kısmının iyice hesaplanması ve her detayın gözden geçirilmesi gerekir.

Vergi Muafiyeti Ve Avantajları Serbest Çalışanlar İçin Neleri Kapsar?

Vergi muafiyeti, elde edilen brüt kazancın büyüklüğü ve hizmetin Türkiye’de mi yoksa yurtdışında mı sağlandığına bağlı olarak çeşitlendirilir. Yurtdışı konusu özellikle de freelance hizmet sağlamayı düşünenler için büyük bir soru işareti.

Serbest çalışanlar için vergi düzenlemeleri, son yıllarda büyük ölçüde değişti. Bunun için yurtdışı merkezli belirli bir şirkete hizmet sağlamanız gereklidir. Sağladığınız hizmetten hiçbir şekilde KDV ödemenize gerek kalmaz. Gelir vergisi için de %50’si muaf tutulur.

Eğer ödemeyi bankalar veya ödeme platformları aracılığı ile alamazsanız vergi muafiyetinden yararlanamazsınız. Bu nedenle önceliğiniz, ödemeleri yasal yollar ile temin etmek olmalı.

Engelli raporu bulunan kişiler, freelance olarak çalışmaları halinde çeşitli vergi muafiyetlerinden yararlanabilir. Bunların en başında kazancın gelir vergisi matrahından düşülmesi geliyor. Aşağıda engellilik oranlarına göre ne kadar muafiyet sağlanacağı yer almaktadır. Eğer engellilik oranı:

• %80 ve üzeri ise 7400 TL
• %60 – %79 arası ise 4400 TL
• %40 – %59 arası ise 1900 TL muafiyet sağlanır.

%80 engelli raporu olan bir freelancer, yıllık vergi matrahı 90 bin TL ise bunun 7400 TL’sinden muaf tutulacak ve vergi 82600 TL üzerinden hesaplanacaktır.

Serbest Çalışanlar İçin Gelir Vergisi Beyanı Nasıl Yapılır?

Serbest çalışanlarda gelir vergisi, yıllık gelir ve gider kalemleri hesaplanarak yapılmalıdır. Bunu yaparken stopaj, muafiyetler ve diğer giderler de baz alınmalı. Her sene Mart ayında beyanname için yaklaşık 25 günlük bir süre verilir.

• Freelance olanlar gelir vergisini nasıl beyan etmeli kısaca anlatalım:
• Tüm giderlerinizi bir araya getirin. Bunları daha önce e-SMM veya fatura ile belgelemiş olmalısınız. Hizmet gelirlerinizden sonra sıra giderlerinize ödediğiniz masraflar ve bunların fatura dökümanları. Giderleri vergi matrahından düşeceksiniz. 
• Stopajlarda uygulanan kesintileri de ekleyin. E-SMM’lerde buna daha önceden yer vermiş olmalısınız.
• SGK primleri için yaptığınız ödemeyi yıllık gelir vergisi matrahından düşebilirsiniz. Bu da ortalama %15 indirim sağlayacaktır.
• Zamanında yapılan gelir vergisi beyanı için %5 indirim uygulanır.

Serbest çalışanlar için vergi düzenlemeleri planlı yapıldığı sürece sizi yormaz ve başınızı ağrıtmaz. Eğer vergi hesaplamasına göre eksideyseniz, iade alabilirsiniz. Onun yerine bir sonraki vergilere de yansıtılabilir.

Dijital Platformlarda Çalışanlar İçin Vergi Düzenlemeleri

Dijital platformlarda verilen hizmetler, normal vergi düzenlemelerinin dışında belirli avantajlara sahiptir. Mesela dijital platformlarının uygulamış olduğu kesintiler, vergi hesaplamasında kullanılabilir. Bu da vergiden düşmenizi sağlar.

Globalde faaliyet gösteren Fiverr, Upwork veya Türkiye’de Bionluk gibi siteler dijital platformlara örnektir.

Bunun dışında stopaj kesintileri, ilgili kesintilere bağlı muhtasar beyannamesi, KDV ve gelir vergisindeki hesaplama yöntemleri aynıdır. Ufak ayrıntılar dışında genel vergilendirme sürecinde bir farklılık olmayacaktır.

Ne kadar kesinti olduğuna göz atmalısınız. Platformlarda ortalama %10 ila %20’lik bir kesinti uygulanır. Her platformda farklı kesintiler olabilir. Bu nedenle serbest çalışanlar için vergi düzenlemeleri konusunda kişiye özel hesaplama yapılmalıdır.

Hesaplamalar aylık/3 aylık e-SMM ile yıllık gelir vergisini etkileyecektir. Yurtdışı kaynaklı hizmetlerde KDV’nin hiç olmaması ve gelir vergisinin de yarı yarıya hesaplanması serbest çalışanlar için avantajdır.

Serbest Meslek Makbuzu Nedir Ve Nasıl Kullanılır?

Serbest meslek makbuzu, bu alanda hizmet sunanların aldığı ödemeyi belgeledikleri evraktır. İçeriğinde hizmet bedeli başta olmak üzere KDV, stopaj ve diğer kalemler bulunur. 

2025 yılı itibarıyla SMM, yerini e-SMM’ye bıraktı. Artık tüm belgeler elektronik ortamda saklanmalıdır. GİB’e otomatik kaydedilerek inceleme sürecini kolaylaştıracak. Serbest meslek makbuzu kullanmanız için adımları sırasıyla anlatalım:

• e-Devlet üzerinden veya bulunduğunuz bölgedeki Vergi Dairesi’ne giderek kayıt olun.
• Hangi alanda çalışacaksanız ona göre NACE kodu girmeniz gerekmektedir. NACE kodu, şirketinizin faaliyetini tanımlar.
• Gelir İdaresi Başkanlığı internet sitesi üzerinden e-SMM mükellefiyeti başvurusu sağlayın. e-Belge işlemleriniz için yine buradan işlem sağlayabilir veya aracı entegratör firmalarla çalışabilirsiniz.

İşlemler tamamlandığında artık serbest meslek makbuzunu kullanabilirsiniz. Satışını yaptığınız her ürünün, verdiğiniz her hizmetin belgesini oluşturmalısınız.

Serbest Çalışanların Vergi Planlaması İçin Pratik Öneriler

Vergi işlemlerinde planlı çalışmak çok önemlidir. Özellikle de serbest çalışanlar için vergi düzenlemeleri, kusursuz yapılmalıdır. Sizlere birkaç pratik öneride bulunacak ve vergi beyan etme sürecinizi kolaylaştıracağız.

• Mutlaka ama mutlaka mali müşavirle çalışmalısınız. Siz sürecin pazarlanmasını ve ödemelerle yeteri kadar vakit harcayacaksınız. Vergi hesaplama kısmı ile profesyonel bir desteğe ihtiyacınız olacaktır. Bu doğrultuda, üzerinize düşen sorumluluğu ne denli hafifletirseniz işinize de o kadar odaklanabilirsiniz.
• Giderler, vergi ödemelerini düşürmenin en önemli yoludur. İşinizle alakalı tüm giderleri toplayın ve bunları belgeleyin. En ufak ayrıntıyı dahi gözünüzden kaçırmayın. Vergi matrahını düşürdüğünüz vakit yapacağınız ödeme de azalacaktır. Çoğu zaman işinizle alakalı önemli harcamalar yapıyor ve bunları göz ardı ediyor olabilirsiniz. Dijital işlerde bu daha fazla ön plana çıkar. Çünkü fiziksel ödemeler bir şekilde belgelenebilirken dijitalde aksatılabilir. Bu da serbest çalışanlar için vergi düzenlemeleri planınızı sekteye uğratır.
• Mali müşavir ile çalışmanız durumunda, ödeyeceğiniz hizmeti de gider olarak ekleyebilirsiniz. Bu da yıllık vergi matrahından düşmenizi sağlayacaktır. Bu tarz gider kalemlerini iyice öğrenmek, başka ne tür masrafların gider olarak yansıtılacağını araştırmak önemlidir. Her alanda farklı çalışma grupları öne çıkar. İnternet üzerinde veya fiziki olarak gösterilen faaliyetlerde de yansıtılacak giderler değişebilir. Hizmet verdiğiniz şirketler, vergilendirme sürecini kolaylaştırır.
• Vergi dilimleri, ödemeniz gereken vergi miktarını doğrudan etkiler. Eğer sınırda iseniz, yıllık gelir vergisi beyanından hemen önce matrahı sabit tutmaya çalışabilirsiniz. Bu oldukça ince iş isteyen hesaplama yöntemidir. Bunun için mali müşavirinize danışınız. Belirli projeleri sonraki yıla erteleme durumu oluşabilir.
• Yurtdışı gelirleri, vergilendirme hususunda size büyük kolaylık sağlayacak. Eğer hizmetinizi yurtdışı firmalar ile devam ettirme olanağınız varsa bunu değerlendirin. Yıllık gelir vergisinde size avantajı olacak.

Sık Yapılan Hatalar Ve Vergi Cezalarından Kaçınma Yolları

Vergi beyanı konusunda hatalar ne yazık ki ceza olarak dönüşü olabiliyor. Devlet, bir şekilde vergi ihlallerinin faturasını serbest çalışanlara kesmektedir. Tüm bunlardan kaçınabilmek adına sizlere naçizane önerilerde bulunalım.

• Hizmet bedelleri, yalnızca IBAN üzerinden gönderilen ödemeler olarak sınıflandırılmamalı. Günümüzde birçok yurtiçi ve yurtdışı kaynaklı ödeme kanalı bulunuyor. Buralardan eğer bir kez bile ödeme aldıysanız derhal belgelendirmelisiniz. Wise, Payoneer, Papara gibi ödeme platformları ülkemizde yaygındır. Serbest çalışanlar için vergi düzenlemeleri dijital platformlar da dahil edilmiştir.
• Devletin belirlemiş olduğu muafiyetler dışında, yasal olmayacak şekilde vergi hesaplamasında bulunamazsınız. Bunun tespiti durumunda vergi kaybının %100’ü kadar ceza uygulanacaktır.
• Vergi dairesine kayıt olurken seçeceğiniz NACE kodu, oldukça kritiktir. Bu aşamada mali müşavirinize de danışabilirsiniz. Yanlış NACE kodu seçimi, faaliyetlerinizi en başından itibaren devlete farklı yansıtmak olarak algılanır. Bu da vergi avantajlarından muafiyet gibi olumsuz bir duruma yol açar. Yurtdışına hizmet sağlayan tasarım, grafik, yazılım gibi alanlarda büyük avantaj kaybına neden olur.
• Hizmetinizi hangi ülkede faaliyet gösteren şirket adına sağlıyor olursanız olun, KDV istisnası var ise bunu da belgelemek zorundasınız. Belirtilmediği takdirde, cezai yaptırıma yol açar.

Serbest Çalışanlar İçin Güncel Vergi Mevzuatındaki Değişiklikler

2025 yılı itibarıyla kağıt SMM artık geçerli değil. Onun yerine e-SMM kullanılıyor. Tüm serbest çalışanlar bu kurala dikkat etmelidir. Elektronik ortamda düzenlenecek olan serbest meslek makbuzu, GİB’e bağlı e-Belge uygulaması veya entegrasyon hizmeti veren firmalar aracılığıyla yapılmalıdır.

Yurtdışı hizmetler için ödeme aldığınızda KDV’den müstesna olduğuna dair ibare eklemelisiniz. Makbuz alınan her ödeme adına kesilmelidir.

Gelir vergisi dilimleri, her sene yeniden değerleme oranına göre değişkenlik gösterir. Yıllık vergi matrahında bu dilime girip girmediğinizi kontrol edebilirsiniz. 2025 yılı için Resmi Gazete kaynak alınarak aşağıdaki dilimler için geçerli brüt kazançlar aşağıdaki gibidir:

• 0 – 158.000 TL: %15
• 158.001 – 330.000 TL: %20
• 330.001 – 800.000 TL: %27
• 800.001 – 4.300.000 TL: %35
• 4.300.001 TL ve üzeri: %40

Vergi Usul Kanunu’na bağlı genel tebliğ ile serbest çalışanları ilgilendiren değişiklikler yapılmıştır. 2025 yılında işletme hesabından bilanço hesabına geçenler için enflasyon muhasebesi zorunlu tutuldu.

Muhasebe kayıtlarınızı güncellemeniz önerilir. Maliye kaynaklı denetimlerde soruna neden olabilir. Danıştay İDDK 2025/539 Sayılı Kararı’na göre, serbest çalışanlar yemek masraflarını gider olarak yazabilir.  Multinet gibi yemek kartları ile yapılan harcamalar, vergi matrahını düşürebilir. 

Serbest çalışanlar için vergi düzenlemeleri her yıl çeşitli kararlar ile daima dinamik tutuluyor. Mali müşaviriniz sizlere bu değişiklikleri rapor edebilir.

Sizler de vergi süreciyle alakalı daima bilinçli kalırsınız. Umarız herkes vergilerini eksiksiz hesaplar ve herhangi bir şüpheye mahal vermeden ödemelerini yapar.

Bir sonraki yazıda görüşmek üzere,

Anıl UZUN